Polski tartan, czyli polska krata

Czy wiedzieliście, że w 2006 roku został zaprojektowany i utkany polski tartan? Jest to dar dla Polaków za wieloletnie dobre relacje i bogatą wspólną historię. Kolory polskiego tartanu nawiązują do flag narodowych Polski i Szkocji. A  jeżeli chcielibyście sobie przypomnieć, co oznacza słowo tartan i historię powstania tego charakterystycznego szkockiego wzoru znajdziecie w naszym poprzednim artykule.

Historia szkocko-polska

Historia Szkotów w Polsce sięga aż XV wieku, gdy do Gdańska przybyli pierwsi kupcy. W XVIII wieku szacuje się, że w Polsce mieszkało aż 30 tysięcy Szkotów. Naród ten uczestniczył także w wojnach przeciwko Szwecji, a kilka klanów uzyskało nawet tytuł szlachecki.

Z kolei Polacy w Szkocji są kojarzeni przede wszystkim z czasów II Wojny Światowej. Wówczas liczne polskie oddziały stacjonowały na terenie całej Szkocji. Po zakończeniu wojny wielu Polaków osiedliło się tam na stałe, a wraz z nimi dobrze znany syryjski niedźwiedź brunatny Wojtek. Do Glasgow po wojnie została przetransportowana demobilizowana polska jednostka wojskowa. Natomiast kapralem Wojtkiem zaopiekowało się zoo w Edynburgu. Lokalni mieszkańcy darzyli kaprala Wojtka, zasłużonego żołnierza polskiej armii niezwykłą sympatią. Potwierdza to w 2014 roku odsłonięcie pomnika z brązu w centrum Edynburga, przedstawiającego Wojtka wraz z opiekującym się nim żołnierzem. Polskie Stowarzyszenie Kombatantów i Osób Represjonowanych upamiętniło niedźwiedzia nowym wzorem tartanu, w którym wkomponowano kolory polskiej i szkockiej flagi narodowej. 

W 2017 roku zarejestrowano kolejny Polski tartan. Kraków jako pierwsze miasto w Polsce zdecydowało się na posiadanie własnego tartanu. Mieszkańcy Krakowa w internetowym głosowaniu wybrali wzór, który następnie utkano w tradycyjnej szkockiej tkalni. 

Wkład braci Sobieski Stewart

Chcielibyśmy jeszcze wrócić do początków rejestracji tartanów w Szkocji, co się zawdzięcza braciom John Sobieski Stewart i Charles Edward Stewart, którzy w 1842 roku opublikowali Vestiarium Scoticum – katalog 75 tartanów klanów. Publikacja katalogu zapoczątkowała szaleństwo produkcji wełnianych wyrobów z tartanu i niesłychaną popularność dla braci. Dopiero po 140 latach po dokładnej analizie katalogu stwierdzono, że większość przedstawionych wzorów zostało zaprojektowanych przez samych twórców katalogu, a nie z dokumentów Bonnie Prince Charlie jak twierdzili bracia. Nie było to jedyne oszustwo braci John Sobieski Stuart i Charles Edward Stuart. Przekonywali, że pochodzą od linii Royal Stuart i są wnukami samego Karola Edwarda Stuarta. Oszustwa Sobieskim jednak wybaczono. Wkład braci w rozwoju tradycji tartanów uczczono zaprojektowaniem w 2007 roku tartanu. Ma on służyć Polskim rodzinom mieszkającym w Szkocji i pobudzać ich zainteresowanie szkockimi tradycjami. Kolory wzoru tworzą kombinację z barw polskiej flagi i królewskiego orła Sobieskich (czarno-srebrny).