Z okazji zbliżających się świąt w tym artykule przyjrzymy się, jak Szkoci obchodzą Wielkanoc. Jakie tradycje przetrwały do dziś, a które odeszły w zapomnienie.
Starodawne tradycje – wielkanocne ogniska i rytuały.
Jedną z najstarszych wielkanocnych tradycji w Szkocji jest rozpalanie ognisk. Podobnie jak inne ludy chrześcijańskie, Szkoci zapalali ogień w Wielką Sobotę, pomiędzy Wielkim Piątkiem a Niedzielą Wielkanocną.
Dawniej na takich ogniskach często palono kukłę Judasza – symbol zdrady i potępienia. Choć ten zwyczaj zanikł w Wielkiej Brytanii, zastąpiony przez listopadowe palenie kukły Guy’a Fawkesa, sam akt rozpalania ognia wciąż pozostaje w pamięci jako duchowy i kulturowy element Wielkanocy.
Whuppity Scoorie – dziecięca zabawa o niejasnych korzeniach
Kolejnym tradycyjnym zwyczajem, praktykowanym głównie na zachodzie Szkocji, jest Whuppity Scoorie. Wieczorem przed Wielkanocą dzieci gromadzą się wokół kościołów, biegając dookoła, dzwoniąc dzwonkami i krzycząc „Whuppity Scoorie!”. Choć geneza tej tradycji nie jest do końca znana, wiele wskazuje na to, że ma ona związek z dawnym rytuałem „beating the bounds”, czyli obchodzeniem granic parafii. Podczas obchodu wyznaczano granice poprzez obejście terenu i uderzanie kijami w kamienie graniczne.
Turlanie pisanek – symbolika i zabawa
Nieodłącznym elementem obchodów Wielkanocy w Szkocji jest egg rolling, czyli turlanie jajek po trawiastych zboczach. Tradycja ta symbolizuje odtoczenie kamienia od grobu Jezusa.
Jajka – najczęściej wcześniej ugotowane na twardo i kolorowo ozdobione – toczą się po szkockich pagórkach, a zwycięzcą zostaje ten, którego jajko potoczy się najdalej. Ta radosna zabawa łączy pokolenia i przyciąga tłumy w wielu miejscowościach.
„Polowanie” na czekoladowe jajka
Wielkanoc w Szkocji to również okazja do rodzinnej zabawy w poszukiwanie czekoladowych jajek. W ogrodach, parkach i domach ukrywa się kolorowe łakocie, które dzieci (i dorośli) próbują znaleźć. Ta tradycja, znana w wielu krajach, w Szkocji cieszy się ogromną popularnością i stanowi obowiązkowy punkt świątecznego weekendu.
Hot cross buns – smak Wielkiego Piątku
Nie ma Wielkanocy bez hot cross buns – pachnących przyprawami bułeczek z wzorem krzyża. W Szkocji spożywa się je tradycyjnie w Wielki Piątek. Krzyż symbolizuje ukrzyżowanie Jezusa, a słodkie ciasto z bakaliami i skórką pomarańczową najlepiej smakuje z kubkiem herbaty.
Ten zwyczaj, choć wspólny dla całej Wielkiej Brytanii, w Szkocji ma swój niepowtarzalny charakter – często z dodatkiem lokalnych przypraw i regionalnych interpretacji przepisu.
Tradycyjna szkocka uczta – jagnięcina, neeps and tatties oraz clootie dumpling
Wielkanocny obiad w Szkocji to prawdziwa uczta. Na stole króluje pieczona jagnięcina, której symbolika jest głęboko zakorzeniona w religii chrześcijańskiej – Jezus nazwany jest „Barankiem Bożym”.
Do jagnięciny często podaje się neeps and tatties, czyli puree z rzepy i ziemniaków – klasyczne szkockie dodatki. Na deser często serwowany jest clootie dumpling – gotowany pudding z suszonymi owocami i przyprawami. To danie o wielowiekowej historii, idealnie wpisujące się w atmosferę świątecznego stołu.
Wielkanoc w Szkocji to fascynujące połączenie dawnych wierzeń, religijnej symboliki i radosnych, rodzinnych zwyczajów. Od ognisk i rytuałów sprzed wieków, po współczesne zabawy w ogrodzie i kulinarne specjały – to święto, które łączy ludzi i buduje wspólnotę.
