Tartan i Wełna
Boże Narodzenie w Szkocji: Tradycje, Zwyczaje i Smaki
gru
Historia zakazu obchodów Bożego Narodzenia w Szkocji
Historia obchodów Bożego Narodzenia w Szkocji jest pełna zmian. Zanim Boże Narodzenie stało się powszechnie obchodzonym świętem, było przez wiele lat zakazane. Po Reformacji w 1560 roku główny kościół protestancki w Szkocji, uznał tradycje katolickie, w tym Boże Narodzenie, za niezgodne z nowym, protestanckim porządkiem.
W 1640 roku szkocki parlament uchwalił ustawę, która zakazywała obchodzenia „świąt Yule” (Bożego Narodzenia), uznając je za pogańskie. W związku z tym, wszystkie świąteczne obrzędy, w tym pieczenie tradycyjnego chleba Yule, były uznawane za nielegalne. Zakaz ten utrzymał się przez niemal cztery wieki! Dopiero w 1958 roku Boże Narodzenie stało się oficjalnym świętem państwowym w Szkocji.
Współczesne obchody Bożego Narodzenia w Szkocji
Dziś Boże Narodzenie w Szkocji jest jednym z najważniejszych świąt, a 25 grudnia obchodzony jest jako dzień wolny od pracy. Choć w wielu kwestiach Szkocja nawiązuje do innych krajów zachodnich, tradycje świąteczne w tym kraju wciąż mają swój unikalny charakter. To czas, który spędza się z rodziną, przyjaciółmi oraz w atmosferze radości i refleksji.
Święta w Szkocji to czas na wspólne posiłki, śpiewanie kolęd, dekorowanie domów choinkami i wieńcami, a także organizowanie przyjęć. Chociaż współczesne obchody Bożego Narodzenia przypominają te znane z innych krajów, w Szkocji przetrwały tradycje, które nadają tym świętom wyjątkowego, szkockiego charakteru.
Tradycje związane z pieczeniem chleba Yule
Jednym z najstarszych zwyczajów związanych z Bożym Narodzeniem w Szkocji jest pieczenie chleba Yule, który ma swoje korzenie w Wyspach Shetlandzkich i Orkney. Chleb ten, zwany także „Yule bread”, jest pleciony w okrąg, symbolizując Słońce, i często zawiera nasiona kminku. W niektórych szkockich domach nadal piecze się ten chleb w czasie Świąt, choć w nowoczesnych czasach rzadko spotykany.
Warto wspomnieć, że tradycja ta wiązała się również z pewnym zabobonem. W niektórych regionach Szkocji uważa się, że osoba, która znajdzie ukryty w chlebie upominek, będzie miała szczęście w nadchodzącym roku. To część szerszej tradycji chowania drobnych prezentów w żywności, jak na przykład w puddingach bożonarodzeniowych.
Palenie gałązek jarzębiny – oczyszczenie z negatywnych emocji
W Szkocji, podobnie jak w innych częściach Wysp Brytyjskich, utrzymuje się tradycja palenia gałązek jarzębiny. Celem tej praktyki jest oczyszczenie domu z negatywnych emocji i energii. Gałęzie jarzębiny pali się w piecach lub na kominkach. Ich dym symbolizuje usuwanie złości, zazdrości i innych niechcianych uczuć, które mogą zakłócać świąteczną harmonię. Ta tradycja jest wciąż żywa w wielu szkockich domach, zwłaszcza w czasie Bożego Narodzenia, kiedy rodziny spędzają razem więcej czasu.
First-footer – pierwsza osoba, która odwiedza dom
Tradycja „first-footing”, czyli przyjmowania pierwszej osoby, która przekroczy próg domu w Boże Narodzenie, ma korzenie w szkockich zwyczajach. Osoba ta, znana jako „first-footer”, przynosi szczęście i prezenty zapewniające pomyślność na nadchodzący rok. Zwykle przynosi cztery rzeczy: sól, chleb, whisky oraz szkockie ciastka – „black buns” – z rodzynkami, migdałami, cytrusami, cynamonem i imbirem.
First-footer o ciemnych włosach jest uważany za szczególnie szczęśliwego. Ważne jest, aby nie przyniósł niczego, co mogłoby symbolizować pecha, jak puste ręce czy ciemne ubrania. Tradycja ta jest wciąż obecna, zwłaszcza w małych szkockich miejscowościach.
Tradycje bożonarodzeniowe i współczesne zmiany
Chociaż niektóre z tych tradycji, jak pieczenie chleba Yule czy palenie gałązek rowanu, nie są już powszechnie praktykowane w każdym szkockim domu, to wciąż istnieje wiele tradycji, które są integralną częścią obchodów Bożego Narodzenia w Szkocji. Kolędowanie, dekorowanie domów choinkami, wspólne gotowanie i dzielenie się posiłkiem to tylko niektóre z tych zwyczajów.
Współczesne Boże Narodzenie w Szkocji łączy stare tradycje z nowymi elementami, które przywędrowały z innych krajów. Ozdabianie domów, przygotowywanie tradycyjnych potraw, takich jak indyk czy haggis, a także dzielenie się prezentami, stały się częścią współczesnych obchodów świąt.
Smaki Świąt w Szkocji
Boże Narodzenie to także wyjątkowy czas, kiedy w szkockich domach królują tradycyjne potrawy. Wśród dań, które pojawiają się na świątecznych stołach, znajduje się pieczony indyk, wołowina, a także popularne dania mięsne, takie jak „steak pie” – ciasto z mięsem, które jest serwowane na świątecznych obiadach. W wielu domach nie brakuje także klasycznych słodkości, jak „mince pies” – ciastka wypełnione suszonymi owocami oraz „shortbread” – maślane ciasteczka.
Jednym z najbardziej charakterystycznych dań bożonarodzeniowych jest haggis, tradycyjne szkockie danie, które wciąż jest popularnym wyborem na świąteczny obiad. Haggis, choć może budzić kontrowersje w innych krajach, stanowi nieodłączny element szkockich świąt, podkreślając lokalny charakter obchodów Bożego Narodzenia.